انواع ساختمان

ساختمان چیست؟

ساختمان مهم ترین بخش در هر کشور و شهری است که انواع ساختمان مطابق با نوع کاربری آن که می تواند شامل مسکونی، اداری، تجاری و… باشد. هر ساختمان نوع اسکلت متفاوتی براساس مصالح متنوعی که در بازار ساخت و ساز هست، دارد که می تواند فلزی، بتنی و … باشد. ساختمان، نوعی سازه مسقف  متشکل از زیر بنا، زیر ستون، دیوار، کف، سقف، خدمات لوله کشی و تاسیساتی و هر چیز دیگری که به آن وصل شده یا هر دیوار محصوری که یک زمین یا فضا را از سازه مشابه مجزا می کند، می باشد که با مصالح خاص طراحی و ساخته می شود. اگر می خواهید اطلاعاتی در خصوص انواع ساختمان مسکونی و آشنایی با مصالح نوین که برای ساخت و ساز استفاده می شود، کسب کنید با سیپورکس تا انتهای این مقاله همراه باشید.

ساختمان سازی

باتوجه به رشد جمعیت، واضح است که تعداد ساختمان های ساخته شده جوابگو نباشد و ساخت و ساز نیز افزایش یابد. این مورد جزء صنایع پولساز محسوب می شود. برای ساختمان سازی نیز باید از اصول و مراحل مهم ساخت و ساز پیروی کرد و سازه مقاومی را بنا کرد.

انواع ساختمان

منظور از ساختمان، بناهای ساخته شده با مصالح بنایی (آهن، سیمان، گچ، آجر و …) می‌ باشد که باتوجه به نوع کاربری، شرایط جغرافیایی و اهمیت آن و همچنین بودجه موردنظر از مصالح متفاوتی استفاده می شود.ساختمان‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. همانطور که در مقدمه این متن اشاره ای کوچک به نوع کاربری ساختمان شد، در ادامه به طور کامل به این مباحث می پردازیم.

انواع ساختمان از لحاظ سازه

ساختمان‌ های بتنی

در اسکلت ساختمان های بتنی همانطور که از نام آن مشخص است، از بتن استفاده شده که معمولا نوع بتن آن، بتن مسلح یا بتن آرمه است. در مقاله بتن چیست؟ ما به انواع بتن اشاره کردیم و برای هر بتن توضیحی مختصر جهت آشنایی ذکر کردیم که در مورد بتن مسلح هم توضیحاتی آورده شده است. در ساختمان های بتنی، سقف‌ ها به وسیله دال بتنی یا تاوه بتنی و یا از سقف‌ های تیرچه بلوک یا سایر سقف‌ های پیش‌ ساخته استفاده می‌ شود. این چنین نیست که فکر کنید تمام ستون ها و دیوار ها در این نوع ساختمان باید بتنی باشند؛ بلکه دیوارها می توانند از مصالح دیگر مثل آجر، چوب و یا هر مصالح دیگری به کار برده شوند. ساختمان های بتنی در برابر حوادث طبیعی استحکام بالایی دارند. بخوانید: مزایای استفاده از سقف تیرچه بلوک

مزایای ساختمان های بتنی

• مقاومت بالاتر
• شکل پذیری بالا
• مقاوم در برابر حریق
• هزینه کمتر

معایب ساختمان های بتنی

• وزن بالای سازه
• اسراف مصالح
• نیاز به ساخت سقف کاذب

ساختمان‌ های فلزی

در این مورد از انواع ساختمان برای ساختن ستون‌ ها و پل‌ ها از پروفیل‌ های فولادی استفاده می‌ شود. در کشور عزیز ما ایران معمولاً برای ساختن این ستون‌ ها از تیر آهن‌ های I دوبل یا بال پهن‌ های تکی (آهن‌های هاش H) استفاده می‌ شود. برای اتصالات این نوع ساختمان از نبشی-تسمه و برای زیر ستون‌ ها از صفحه فولادی (بیس پلیت) استفاده می‌ شود. برای سقف این نوع سازه می توان از هر مصالح سبکی استفاده نمود. در این نوع ساختمان برای مقابله با زلزله از باد بند های فلزی استفاده می‌ شود.

مزایای ساختمان‌ های فلزی

• مقاومت بالا
• مقاومت متعادل مصالح
• دارا بودن خواص ارتجاعی
• ضریب نیروی لرزه‌ای
• شکل‌ پذیری آسان

پیشنهاد سیپورکس خواندن مقاله: چگونه از مقاومت یک ساختمان مطلع شویم؟

معایب ساختمان‌ های فلزی

• ضعف در برابر حرارت
• خوردگی فلز در مقابل عوامل خارجی
• تمایل قطعات فشاری به کمانش
• جوش نامناسب

ساختمان‌ های بنایی

منظور از ساختمان‌ های بنایی ساختمان‌ هایی هستند که مصالح آن ها از آجر، بلوک سیمانی یا سنگ ساخته شده‌ اند و در آن‌ ها تمام یا قسمتی از بار های قائم توسط دیوار هایی با مصالح بنایی تحمل می‌ شود.

برای ساختمان‌ های کوچک که در نهایت ۲ طبقه باشند و حداکثر ارتفاع آن‌ ها حداکثر ۸ متر باشند، می‌ توان از این نوع ساختمان استفاده نمود. اسکلت اصلی این نوع ساختمان‌ ها آجری بوده است.همچنین در ساختمان‌ های آجری معمولاً دیوار های حمال در طبقات مختلف روی هم قرار می‌ گیرند و اغلب پارتیشن‌ ها از دیوارهای حمال می‌ باشند.
جالب است بدانید: مراحل تولید آجر سفال چگونه است؟

ساختمان‌ های خشتی و گلی

اسکلت اصلی این نوع ساختمان‌ ها از خشت خام و گل می‌ باشد که مقاومت بالایی ندارند و اغلب ساختمان های قدیمی از این مصالح استفاده شده اند. تعداد طبقات این نوع ساختمان حداکثر می تواند یک طبقه باشد؛ چراکه بخاطر امنیت ساختمان و مقاومت آن چنین تدبیری اندیشیده شده است.

ساختمان‌ های چوبی

تقریبا همه افراد علاقه مند به کلبه چوبی در جنگل هستند که علاوه بر زیبایی، موجب حس آرامش نیز می شود. این نوع ساختمان اغلب در بخش های شمالی ایران خیلی کاربرد دارد و هملنطور که گفتیم کلبه های چوبی شمال ایران گویای زیبایی آن است. در حال حاضر از چوب خیلی کمتر نسبت به بقیه مصالح دیگر استفاده می شود و به علت کمبود منابع کمتر ساخته می‌ شود.

بیشتر بدانید: صفر تا صد ساختمان سازی

ساختمان‌ های ترکیبی

منظور از ساختمان های ترکیبی، ساختمانی است که از دو یا چند نوع مصالح از انواع فوق مانند ساختمان‌ های فلزی، بتنی یا فلزی و آجری و … ساخته شود. همواره باید به این نکته توجه داشت که هدف از ساخت یک ساختمان، سازه مقاوم و سبک است.

انواع ساختمان از لحاظ نوع کاربری

هر یک از این انواع ساختمان‌ها نیاز به طراحی، ساخت و نگهداری خاص خود دارند و بسته به کاربرد و موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های متفاوتی خواهند داشت. ساختمان‌ ها ازنظر نوع کاربری شامل موارد زیر هستند:

• ساختمان‌ مسکونی

ساختمان‌ های دربستی، مجتمع و آپارتمان‌ هایی که برای سکونت افراد طراحی شده اند که به صورت واحدهای جداگانه طراحی شده‌اند.

• ساختمان‌ تجاری و اداری

دفاتر اداری: ساختمان‌هایی که برای فعالیت‌های اداری و تجاری طراحی شده‌اند.
فروشگاه‌ها و مراکز خرید: مکان‌هایی برای فروش کالا و خدمات.
رستوران‌ها و کافه‌ها: ساختمان‌هایی که برای ارائه غذا و نوشیدنی طراحی شده‌اند.

• ساختمان‌ صنعتی

کارخانه‌ها: مکان‌هایی برای تولید کالا و محصولات که معمولا در شهرک ها و حومه شهر هستند.
انبارها: ساختمان‌هایی برای ذخیره‌سازی کالاها و مواد اولیه.
کارگاه‌ها: مکان‌هایی برای انجام فعالیت‌های تولیدی و صنعتی.

• ساختمان‌ آموزشی و عمومی

مدارس و دانشگاه‌ها: مکان‌هایی برای آموزش و یادگیری.
بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی: ساختمان‌هایی برای ارائه خدمات درمانی و بهداشتی.
کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی: مکان‌هایی برای مطالعه و فعالیت‌های فرهنگی.

• ساختمان‌ های ویژه یا جمعی

هتل‌ها و مهمان‌پذیرها: مکان‌هایی برای اقامت مسافران.
مراکز تفریحی: شامل باشگاه ها، سینماها، نمایشگاه ها، پارک‌ها و مراکز ورزشی.
ساختمان‌های مذهبی: مانند مساجد، کلیساها و معابد.

• ساختمان‌ های تاریخی و فرهنگی

آثار باستانی: ساختمان‌هایی که دارای ارزش تاریخی و فرهنگی هستند.
موزه‌ها: مکان‌هایی برای نمایش آثار هنری و تاریخی.

• ساختمان خدماتی

به ساختمان‌هایی اطلاق می‌شود که به ارائه خدمات به افراد یا کسب‌وکارها اختصاص دارند و خدمات مختلفی مانند مشاوره، حسابداری و حقوقی ارائه می‌دهند.

• ساختمان سازمانی (مراکز بهداشتی و درمانی، زندان، بازداشتگاه و …)
• ساختمان بازرگانی (دفتر املاک، فروشگاه و …)

سبک سازی ساختمان

سبک سازی ساختمان با استفاده از مصالح نوین امروزی و استاندارد امکان پذیر است که این امر موجب کاهش وزن و بار مرده ساختمان می شود. در آیین نامه 2800 ساختمان به سبک سازی و استفاده از مصالح اتوکلاو شده به دلیل مقاومت بالا و مزایای بی نظیر بلوک های AAC توصیه شده است. باید به این نکته توجه نمود که در ساخت یک سازه باید تمام جوانب را سنجید و وزن کلی ساختمان معقول و استاندارد باشد.تاثیر وزن ساختمان در مواقع زلزله بسیار بااهمیت است و همواره باید سعی نمود که بار مرده ساختمان را کاهش داد.

انواع ساختمان از لحاظ اهمیت

انواع ساختمان ها به تفکیک اهمیت آن به 4 گروه زیر دسته بندی می شود:

• ساختمان با اهمیت خیلی زیاد

بیمارستان‌ ها، مراکز آتش‌ نشانی، تأسیسات آبرسانی، نیروگاه‌ ها، برج‌ های مراقبت، مخابرات، رادیو و تلویزیون، تأسیسات انتظامی، مراکز کمک رسانی در این دسته قرار می گیرد. مقاومت این ساختمان ها از هر جهت بسیار اهمیت دارد و باید از مصالح استاندارد و مقاوم استفاده نمود.

• ساختمان با اهمیت زیاد

انواع ساختمان‌ با اهمیت زیاد به سه گروه کلی تقسیم می‌شود:
1) ساختمان‌ هایی که خرابی آن‌ها موجب تلفات جانی و مالی زیاد می‌شود. مانند: فروشگاه‌ های برزگ، ورزشگاه‌ ها، سینما ها، مدارس و …
2) ساختمان‌ هایی که از بین رفتن آن‌ ها باعث از دست رفتن ثروت ملی می‌شود. مانند: مراکز نگهداری اسناد و مدارک ملی، موزه‌ها و …
3) ساختمان‌ هایی که خرابی آن‌ ها باعث آتش‌سوزی و ایجاد آلودگی محیط زیست می‌شوند. مانند: پالایشگاه‌ ها، مراکز سوخت‌ رسانی و …

• ساختمان‌ های با اهمیت متوسط

این ساختمان‌ ها شامل کلیه ساختمان‌ های مشمول این آیین‌ نامه، به جز ساختمان‌ های عنوان شده در سه گروه دیگر می‌ باشند. سازه با اهمیت متوسط شامل ساختمان‌ های مسکونی و اداری و تجاری، هتل‌ها، پارکینگ‌ های چند طبقه، انبارها، کارگاه‌ ها، ساختمان‌ های صنعتی به شمار می روند.

• ساختمان‌ های با اهمیت کم

این گروه شامل دو دسته زیر است:
1) ساختمان‌ هایی که خسارت نسبتاً کمی از خرابی آن‌ ها حادث می‌شود و احتمال بروز تلفات جانی انسانی در آن‌ها بسیار کم است، مانند انبار های کشاورزی و سالن‌ های نگهداری دام.
2) ساختمان‌ های موقتی که مدت بهره‌ برداری از آن‌ها کمتر از ۲ سال است.

مصالح ساختمانی

نکته مهم در خصوص امنیت انواع ساختمان ها، مقاومت بالای آن است که باید از مصالحی استفاده نمود که از نظر مقاوم بودن در برابر حوادث مختلف از درجه کیفی بالایی برخوردار باشد.از جمله مصالح سنتی می توان به بلوک، سیمان، ماسه، گچ و … اشاره کرد. در میان انواع مصالح ساختمانی پیشنهاد ما برای امنیت و مقاومت بیشتر استفاده از ” بلوک سبک “ است. بلوک های سبک که با فناوری اتوکلاو ساخته شده اند، که به بلوک AAC نیز شناخته می شوند، دارای مقاومت بسیار بالایی نسبت به بلوک های سنتی هستند. این بلوک اتوکلاوشده در برندهای متفاوتی در بازار مصالح ساختمانی موجود هستند که معروف ترین آن ها سیپورکس، هبلکس، پرین، کیبکس و … هستند که از این میان بلوک سیپورکس انتخاب مناسبی است. بهترین بلوک، استفاده از بلوکی با مقاومت بالا یا بلوک عایق است. بلوک سیپورکس با داشتن استانداردها و تاییدیه های لازم عایق گرما (حرارت)، عایق رطوبت، عایق حریق، مقاومت بالا در برابر زلزله می باشد که این موارد از ویژگی های این بلوک سبک ساختمانی است.

تخریب ساختمان

تخریب ساختمان به فرآیند از بین بردن یا تخریب یک سازه اشاره دارد که این کار ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود. این امر توسط ماشین آلات ساختمانی همچون بولدوزر، لیفتراک و … برای حمل و جابجایی سریع و آسان مصالح ساختمانی انجام می شود. موارد زیر از جمله مهمترین آن هستند:

• بازسازی ساختمان: زمانی که یک ساختمان قدیمی نیاز به نوسازی یا بازسازی دارد.
• ایمنی: اگر ساختمان به دلیل آسیب‌های ساختاری یا طبیعی خطرناک باشد.
• توسعه: برای ایجاد فضای جدید در دکوراسیون یا پروژه‌های ساختمانی دیگر.

تخریب ساختمان می‌تواند از طریق روش‌های زیر انجام شود:

• تخریب دستی: با استفاده از ابزارهای دستی و ماشین‌ آلات کوچک.
• تخریب مکانیکی: با استفاده از ماشین‌ آلات بزرگ مانند بیل مکانیکی.
• تخریب انفجاری: با استفاده از مواد منفجره برای تخریب سریع و مؤثر. (این فرآیند تخریب نیاز به برنامه‌ ریزی دقیق و رعایت نکات ایمنی دارد تا از آسیب به افراد و محیط زیست جلوگیری شود.)

همراه ما باشید با مقاله: ماشین‌ آلات ساختمانی

برای عملیات تخریب ساختمان نیاز به رعایت قوانینی است که باید از آن ها مطلع باشید. پیش از این که برای تخریب ساختمان اقدام کنید، ابتدا باید با یک مهندس ساختمان مشورت کنید و پس از مشورت و بازدید ساختمان، باید بررسی هایی صورت گیرد و سازه های اطراف ساختمان مورد بازبینی قرار گرفته و پس از تایید می توانید نسبت به دریافت مجوزهای مربوطه برای تخریب سازه اقدام کنید. ما در این محتوا سعی کردیم خیلی خلاصه و مفید به توضیح موارد مهم برای ساختمان اشاره کنیم. امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعات کاملی در خصوص انواع ساختمان کسب کرده باشید.

برای اطلاع از جدیدترین اخبار ساختمانی ما را در اینستاگرام (siporex.ir) دنبال نمایید.